Ένα κείμενο της Άβας Μπουλούμπαση από την Λακωνία που με πολύ εύστοχο τρόπο συνδέει την μαζική παραγωγή απορριμάτων και τη διαχείρισή τους με το σύστημα που ζούμε.
ΟΙ ΔΕΜΑΤΟΠΟΙΗΤΕΣ ,ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ Ο «ΠΡΑΣΙΝΟΣ» ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ
1) Έχει εντοπιστεί από καιρό ότι τα σκουπίδια και το νερό θα είναι τα δύο περιβαλλοντικά προβλήματα αιχμής του 21ου αιώνα.
Η ανάγκη συνολικού σχεδίου διαχείρισης των απορριμμάτων ούτε τώρα προέκυψε, ούτε απρόσμενη ήταν. Άρα, υπήρχε όλος ο απαιτούμενος χρόνος να καταστρωθούν σχέδια και να ληφθούν μέτρα, αν υποθέσουμε ότι το ζήτημα μπορεί να θεωρηθεί καθαρά τεχνικό.
2) Ωστόσο ένα τέτοιο πρόβλημα δεν μπορεί να εξεταστεί μεμονωμένα και αποκομμένα από τις συγκεκριμένες συνθήκες που το δημιούργησαν , ούτε από τις επιπτώσεις που θα έχει
Είναι λάθος, αν όχι εθελοτυφλία να μιλούμε αποκλειστικά με όρους περιβαλλοντικούς. Η φύση δεν παράγει απορρίμματα. Στα φυσικά οικοσυστήματα, αυτό που θεωρείται απόβλητο από ένα οργανισμό, αποτελεί χρήσιμη πρώτη ύλη για κάποιον άλλο, και έτσι, τίποτα δεν χάνεται και συνεχίζεται αρμονικά ο αέναος κύκλος της ζωής.
Είναι οι σύγχρονες ανθρώπινες κοινωνίες που διαταράσσουν αυτόν τον κύκλο με τρεις τρόπους.
-με τη δημιουργία από τον άνθρωπο νέων ουσιών και υλικών που δεν προϋπήρχαν στη φύση, και δεν είναι ανακυκλώσιμα από αυτήν.
- με τους ρυθμούς παραγωγής απορριμμάτων που στις σύγχρονες βιομηχανικές κοινωνίες ξεπερνούν τη δυνατότητα των οικοσυστημάτων να τα αφομοιώσουν γρήγορα με φυσικές διεργασίες, με αποτέλεσμα τη συσσώρευση τεράστιων όγκων σκουπιδιών που αποτελούν πλέον ένα μείζον πρόβλημα το οποίο καλούμαστε να διαχειριστούμε.
- αν και εξαρτιόμαστε απολύτως από τη φύση για τις πρώτες ύλες που χρειαζόμαστε για την επιβίωσή μας, επιβαρύνουμε διπλά τον πλανήτη μας. Τόσο με την αλόγιστη άντληση πρώτων υλών όσο και με την συσσώρευση μη ανακυκλώσιμων απορριμμάτων.
Τα σκουπίδια είναι προϊόν της σύγχρονης κοινωνίας
Άρα το πρόβλημα δεν έπεσε από τον ουρανό, αλλά έχει ονοματεπώνυμο: είναι ο σύγχρονος τρόπος παραγωγής, κατανάλωσης, ζωής. Είναι η λογική της εμπορευματοποίησης , της τεχνητής δημιουργίας αναγκών, της κυκλοφορίας προϊόντων με ημερομηνία λήξης για την ικανοποίηση ή την ψευδαίσθηση της ικανοποίησης, αυτών των αναγκών.
3) Στα πλαίσια αυτά είμαστε υποχρεωμένοι πια να μιλήσουμε με πολιτικούς , και όχι απλά περιβαλλοντικούς ή τεχνικούς όρους.
Βέβαια είναι της μόδας σήμερα η αναφορά στα προβλήματα του πλανήτη. «Αειφορική ανάπτυξη», «ανανεώσιμες πηγές ενέργειας», «οικολογική συνείδηση», είναι λέξεις που –σωστά- βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη. Λέξεις που όμως καταντούν χωρίς περιεχόμενο, αν δεν συνοδεύονται από τις «δυσάρεστες» και «μη δημοφιλείς»:μεγάλα έργα, ιδιωτικοποιήσεις, κερδοσκοπία, καπιταλιστική παραγωγή.
Είναι γνωστά πια τα μεγάλα συμφέροντα, που εν μέσω καπιταλισμού, παίζουν σκληρό ροκ στις πλάτες του πλανήτη και των κατοίκων του. Είναι τεράστια τα κέρδη των μεγαλοεπιχειρηματιών που εμπλέκονται στον κύκλο : χειραγώγηση των πολιτών για δημιουργία ψεύτικων αναγκών, παραγωγή προϊόντων για το μέγιστο κέρδος με ενεργοβόρες διαδικασίες, πανάκριβες , μη ανακυκλώσιμες συσκευασίες στη λογική της μιας χρήσης του αγόρασε-και-πέτα, και πάλι από την αρχή.
Τώρα η επιχειρηματικότητα παρεμβαίνει και σε αυτόν που ονομάζουν, κατ’ ευφημισμό ,τομέα της οικολογίας, ή καλύτερα αυτού που θα έπρεπε να λέγεται πιο σωστά «πράσινος καπιταλισμός».
Ο χορός εκατομμυρίων στρέφεται αλόγιστα ,απρογραμμάτιστα και ανεξέλεγκτα, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η εμπορευματοποίηση των οποίων ευνοεί ιδιαίτερα τα ταμεία των «πράσινων» επιχειρηματιών, αλλά πολύ συχνά προκαλεί τραγικές παράπλευρες και μη αντιστρέψιμες ζημιές, στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον και τις τοπικές κοινωνίες.
Στο χορό αυτό προστίθεται και ο ευαίσθητος χώρος της διαχείρισης των σκουπιδιών. Είναι γνωστό ότι με την επελαύνουσα ιδιωτικοποίηση, ( «είναι πολλά τα λεφτά γιέ μου!»), το παράδειγμα της γειτονικής Ιταλίας, με τη Μαφία να εμπλέκεται άμεσα στο κύκλωμα μεταφοράς σκουπιδιών, είναι πολύ εύγλωττο.
Ενώ στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης, η λογική του να πετάξουμε τα σκουπίδια στην αυλή του γείτονα, εφαρμόζεται πλήρως, και σίγουρα χωρίς καμία «οικολογική συνείδηση» , με τη μεταφορά των απορριμμάτων της «πολιτισμένης Ευρώπης» στα παρθένα μέχρι πρότινος εδάφη των υπανάπτυκτων χωρών ( Σομαλία, Ινδία, Κίνα, κ.λ.π.).
Ας έρθουμε τώρα στη δική μας μικροκλίμακα: όλα όσα είπαμε πιο πάνω παραλείπονται ως παλιομοδίτικα και ενοχλητικά, επισείεται το φόβητρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που παρουσιάζεται σαν ο κατ’ εξοχήν προστάτης του περιβάλλοντος και τιμωρός των παραβατών (ναι! Πρόκειται για την ίδια Ευρώπη της μεταφοράς των σκουπιδιών στις φτωχές χώρες που προαναφέραμε!) και λειτουργεί σαν όμορφο άλλοθι για πρόχειρες μεν, κερδοφόρες δε για μερικούς, λύσεις.
Η ολοκληρωτική απουσία περιβαλλοντικής πολιτικής και χωροταξικού σχεδιασμού , η επίρριψη ευθυνών από τον Άννα στον Καϊάφα (Υπουργείο-Περιφέρεια-Δήμοι και αντίστροφα) , η προσπάθεια αναζήτησης πόρων με επιβολή ανταποδοτικών τελών στις τοπικές κοινωνίες, η δημιουργία έχθρας και ανταγωνισμού ανάμεσα σε όμορους Δήμους, και η ενοχοποίηση του πολίτη , σκιαγραφούν τη στάση της πολιτείας.
Τελευταία ευφυής επινόηση: οι δεματοποιητές, για τους οποίους ο μόνος προβληματισμός που αναγνωρίζεται –σαν δικαίωμα- στις τοπικές κοινωνίες είναι αν θα τοποθετηθούν στον δικό μας ή τον όμορο Δήμο….
Καμία πρόβλεψη για διαλογή στην πηγή, καμία συγκεκριμένη ενέργεια για εργοστάσια ανακύκλωσης, καμία υποδομή για τα αποστραγγίδια στους τόπους εναπόθεσης των δεμάτων, κανένας σχεδιασμός για τον τελικό τους προορισμό.
Καμία τέλος ευαισθησία για αναζήτηση οικονομικών λύσεων μικρής κλίμακας, που έχουν ήδη εφαρμοστεί (π.χ. Μύκονος ή Ελευσίνα) ή θα μπορούσαν να εφαρμοστούν , αν η κύρια ανησυχία αφορούσε πράγματι το περιβάλλον και την ανθρώπινη κοινότητα και όχι τους προμηθευτές των πανάκριβων, και σε λίγα χρόνια ίσως άχρηστων, δεματοποιητών!
Και τελευταίο αλλά όχι μικρότερης σημασίας ζήτημα: η πραγματική και όχι εικονική , οικολογία αφορά το χώρο, τα οικοσυστήματα αλλά και τον άνθρωπο , την κοινωνία, την ιστορία, τον πολιτισμό και τον τρόπο ζωής του, στοιχεία που πρέπει να είναι σε αρμονία μεταξύ τους. Αφού αναγνωρίζεται ότι το τρέχον μοντέλο έχει πια απονομιμοποιηθεί, αφού «πήραμε τη ζωή μας λάθος» και δεν συμπεριφερόμαστε σωστά ούτε στον πλανήτη ούτε στον άνθρωπο, τι μας προτείνουν;
Το δικό μας όραμα, που όλο και περισσότερο συνειδητοποιούμε πως είναι εφικτό , δεν είναι σίγουρα η εμπορευματοποιημένη κοινωνία του κέρδους και της εκμετάλλευσης, που έχει σαν αποτέλεσμα την καταστροφή του πλανήτη.
ΑΒΑ ΜΠΟΥΛΟΥΜΠΑΣΗ
Μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής Ν. Λακωνίας
του ΣΥΡΙΖΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου