«Σοσιαλιστικός χώρος»: Ρήγμα, ανάχωμα, «μήνυμα»;

Αν πάρουμε στα σοβαρά τα χθεσινά γκάλοπ που έβγαλε ο Πρετεντέρης τότε αποδεικνύεται ότι ο ΣΥΝ κακώς στηρίζει την υποψηφιότητα του αντάρτη Μητρόπουλου στην Π. Αττικής καθώς ο αντάρτης Γ. Δημαράς φαίνεται να έχει προβάδισμα και να δημιουργεί μεγαλύτερο ρήγμα... Μάλιστα σε ενδεχόμενη αναμέτρηση στο δεύτερο γύρο μεταξύ Δημαρά-Σγουρού ο Δημαράς παίρνει την Περιφέρεια!
Περί ρήγματος και συναφών ιδεών ανεβάζουμε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Ρούντι Ρινάλντι από τον Δρόμο:

«Σοσιαλιστικός χώρος»: Ρήγμα, ανάχωμα, «μήνυμα»; Γραμμένο από Ρούντι Ρινάλντι
Δευτέρα, 27 Σεπτέμβριος 2010 11:05
Τoυ Ρούντι Ρινάλντι

Από το καλοκαίρι, η συνάντηση με το «σοσιαλιστικό χώρο» αναγορεύτηκε σε κεντρικό ζήτημα που ξεπερνά τα όρια μιας ειδικής αυτοδιοικητικής τακτικής και πήρε τις διαστάσεις στρατηγικής επιλογής, αφού ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας τη χαρακτήρισε ως «συνάντηση της επόμενης δεκαετίας».

Ας επιχειρήσουμε να τακτοποιήσουμε τη σκέψη για το τι πραγματικά συμβαίνει, εμμένοντας σε εκτιμήσεις και όχι σε διακηρύξεις και προπαγανδιστικά σλόγκαν.
Με την είσοδο της χώρας σε μια νέα καθεστωτική φάση και την ουσιαστική της παράδοση στους δανειστές της, ταρακουνήθηκε ολόκληρο το πολιτικό σύστημα και ένιωσαν οι κομματικοί σχηματισμοί και κρατικοί θεσμοί έντονους κλυδωνισμούς, υποβαθμίσεις και αναπροσαρμογές. Το πολιτικό σύστημα, σχεδόν στο σύνολό του, φάνηκε γυμνό να δώσει πειστικές απαντήσεις και εναλλακτικές προτάσεις και η οργή του κόσμου το θεωρεί ήδη ανίκανο και αναξιόπιστο.
Την ίδια στιγμή, μέσα στην αυξανόμενη πίεση μιας δυνάμει πολιτικής κρίσης, έχουμε το ξεδίπλωμα μιας διπλής κίνησης: Από τη μια, η ολόπλευρη στήριξη του ΠΑΣΟΚ, έστω και για ένα απαραίτητο διάστημα (όσο βγάζει τη δουλειά σε πέρας) με βολιδοσκοπήσεις για διάδοχες φόρμουλες, εφόσον χρειαστούν την «επόμενη μέρα». Από την άλλη, το επιτελείο του Γ. Παπανδρέου προσπαθεί να αναδειχθεί ως η μόνη συμβατή και λειτουργική λύση για τη νέα καθεστωτική φάση, αναδεικνυόμενο ως το μόνο κόμμα που μπορεί να εφαρμόσει το γενικό ξεπούλημα και ξεχαρβάλωμα της χώρας και να διατηρήσει σε ισχύ μια κάποια πενιχρή μορφή «κεντροαριστερής ισορροπίας».
Η «κεντροαριστερή ισορροπία», σε διάφορες εκδοχές της, από τη δεκαετία του ’70 και δώθε αποτέλεσε βασικό τρόπο ύπαρξης του πολιτικού συστήματος. Συνακόλουθα, υπήρξε μοχλός ανάδειξης νεοαστικών μεσοαστικών δυνάμεων που βρίσκονταν εκτός εξουσίας τις προηγούμενες δεκαετίες και εκφράστηκε κυρίως από το ΠΑΣΟΚ και τη δορυφοροποιημένη (και απομυζούμενη εθελοντικά) από αυτό Αριστερά. Αυτή η κεντροαριστερή ισορροπία κλυδωνίστηκε στα χρόνια 1989-1990, αλλά αντέχει στο κοινωνικό σώμα ως «αντιδεξιά» διάθεση και κουλτούρα και παρά τη νεοφιλελεύθερη μετάλλαξη ολόκληρου του ΠΑΣΟΚ ξαναλανσάρεται κάθε που τη χρειάζεται το σύστημα. Ο ρεαλισμός της άποψης «ότι αυτά που περνά και ψηφίζει το ΠΑΣΟΚ, καμιά δεξιά κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να περάσει», δείχνει ότι η «κεντροαριστερή ισορροπία» -πολιτικά και κοινωνικά- δεν έχει τελειώσει. Η ιστορία με το ΔΗΑΡΙ του Φ. Κουβέλη και η έντονη συνεργασία τους στις επικείμενες εκλογές το αποδεικνύει.

ΠΑΣΟΚ, Μητρόπουλος και ΣΥΝ
Υπάρχει, όμως, πρόβλημα στο ΠΑΣΟΚ και στον κόσμο του; Βεβαίως και μάλιστα πολύ μεγάλο. Ο λαϊκός κόσμος του ΠΑΣΟΚ νιώθει μεγάλη απογοήτευση και βλέπει μπρος τα μάτια του να αθετούνται υποσχέσεις και προεκλογικά συνθήματα. Ο συνδικαλιστικός βραχίονας του ΠΑΣΟΚ νιώθει την πίεση σε τόπους δουλειάς και ως αποτέλεσμα των πολιτικών άγριας λιτότητας και ιδιωτικοποιήσεων που επιβάλλει το ΠΑΣΟΚ. Την ίδια στιγμή, το ΠΑΣΟΚ δεν είχε σημαντικές διαρροές σε επίπεδο κοινοβουλευτικής ομάδας και οι 3 που διαφοροποιήθηκαν δεν είχαν συνοχή και ενιαία στάση. Επίσης, μέσα στα κορυφαία όργανα του ΠΑΣΟΚ δεν υπήρξε κάποια ρωγμή ή έντονη αντίθεση. Τηρουμένων των αναλογιών, στη Γερμανία, παρουσιάστηκε ένας Λαφοντέν που τα βρόντηξε και έφυγε από το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα καταγγέλλοντας την ευθυγράμμισή του με τον νεοφιλελευθερισμό. Εδώ, τέτοιο ρήγμα δεν παρουσιάστηκε.
Όταν ο Μητρόπουλος (μέχρι τώρα ακόμα μέλος του ΠΑΣΟΚ) δηλώνει ότι πρέπει «να στείλουμε μήνυμα και να πείσουμε την κυβέρνηση», δεν πρόκειται απλά για έναν τρόπο απόσπασης ψήφων από τον πασοκικό χώρο, που δεν έχει ωριμάσει η συνείδησή του να έρθει σε ευθεία ρήξη με το ΠΑΣΟΚ και την κυβέρνησή του (όπως υποστηρίζει ο Ν. Βούτσης στο προηγούμενο τεύχος του Δρόμου). Πρόκειται για κάτι βαθύτερο. Πρόκειται για δήλωση παραμονής στο έδαφος της «κεντροαριστερής ισορροπίας», για μια επιχείρηση συγκράτησης της λαϊκής οργής μέσα στα όρια της «κεντροαριστερής ισορροπίας» και επένδυσής της σε νέους συσχετισμούς στο εσωτερικό της.
Κάποια ριγμένα από τις εξελίξεις τμήματα της πασοκικής τέως νομενκλατούρας θέλουν να στείλουν ένα μήνυμα στο παπανδρεϊκό ΠΑΣΟΚ και να πλασαριστούν στις εξελίξεις που μπορεί να έρθουν. Αυτά τα τμήματα, αξιολογώντας ως μόνιμο εταίρο των κεντροαριστερών πρωτοβουλιών τον ΣΥΝ, διείδαν στην τεράστια κρίση του ΣΥΝ την ευκαιρία να τον ενσωματώσουν στα σχέδιά τους και να στείλουν το «μήνυμα» στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ. Να «γίνει μια ζημιά» στο ΠΑΣΟΚ και μετά βλέπουμε.
Η ηγεσία του ΣΥΝ είδε την πρόταση αυτή ως σανίδα σωτηρίας και αναβάθμισής της στο νέο πολιτικό σκηνικό. Γιατί: α) κέρδιζε έδαφος μπροστά στην ομάδα του Κουβέλη και το πλησίασμα που αυτή έκανε άμεσα με το ΠΑΣΟΚ, β) μπορούσε να φέρει ένα ικανοποιητικό αποτέλεσμα, αφού το αυτοδύναμο κατέβασμα θα έδειχνε μεγάλη γύμνια, γ) αφόπλιζε (ή νόμιζαν ότι θα απέτρεπε) του κατέβασμα του Αλέκου Αλαβάνου.
Η επιλογή Μητρόπουλου συμβολίζει, έτσι, μια πιο βαθιά και ουσιαστική επιλογή.
Ο ΣΥΝ θυσιάζει τον ΣΥΡΙΖΑ για να παραμείνει σχεδόν ολόκληρος μέσα στην «κεντροαριστερή ισορροπία» και να βρεθεί με αυτό το όχημα σε όποιες εξελίξεις έρθουν. Η ηγετική ομάδα έδειξε γερά γραπωμένη από το σχέδιο αυτό και δεν υπολόγισε ούτε την αντιπολίτευση του 30% που εκφράζει το Αριστερό Ρεύμα μέσα στο ΣΥΝ, ούτε την άρνηση της νεολαίας του ΣΥΝ να συναινέσει στην επιλογή αυτή.
Άρα, συμβαίνει κάτι βαθύτερο και ουσιαστικότερο από μια τακτική συνάντηση με ορισμένους από τον «σοσιαλιστικό χώρο», σε μια αυτοδιοικητική μάχη.

Ποιος σύρει ποιον;
Η επιχειρηματολογία του Ν. Βούτση ότι, δηλαδή, ξέρουν πως η Αριστερά δεν είναι ώριμη για αυτήν τη συνάντηση, αλλά αυτή πρέπει όπως και δήποτε να γίνει, δεν πείθει, γιατί όλοι ξέρουν πως η θύελλα και η τρικυμία μέσα στο ΣΥΝ δεν θα κοπάσει και τα σημάδια μιας διαλυτικής διαδικασίας είναι παραπάνω από ορατά. Εδώ πρέπει να τεθεί με σαφήνεια ένα ερώτημα: Είναι ο ΣΥΝ που σύρει ένα τμήμα του ΠΑΣΟΚ στην πολιτική του ή, αντίθετα, ο ΣΥΝ σύρθηκε για να διασωθεί σε μια υπαγωγή του στις στοχεύσεις μια πασοκογενούς αντιπολίτευσης;
Πάρα πέρα θα έπρεπε να επισημανθεί ότι η παραδοσιακή αντίληψη απεγκλωβισμού δυνάμεων από το ΠΑΣΟΚ και η μετατόπισή τους στην Αριστερά, επιχειρείται για χρόνια τώρα, μέσα από κάθε ευκαιρία, για να αποτύχει, αποκαλύπτοντας την απλοϊκότητά της. Η αντίληψη αυτή καθώς φέρνει έντονα την σφραγίδα των ρόλων, σχεδίων, ισορροπιών στο πλαίσιο του καταρρέοντος πολιτικού συστήματος, βρίσκεται και η ίδια στο επίκεντρο της αμφισβήτησης. Είναι και αυτή, πλέον, «μπαγιάτικη». Μια νέα κομματική γεωγραφία και μια νέα αρχιτεκτονική του πολιτικού συστήματος έχει αρχίσει, κιόλας, να ξεπροβάλλει.
Η αμφιλεγόμενη για τον κόσμο της Αριστεράς υποψηφιότητα του Α. Μητρόπουλου -που συνάντησε την καθολική σχεδόν άρνηση των συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ και πολύς κόσμος μέσα από το ΠΑΣΟΚ τηρεί αποστάσεις από αυτήν- δεν μπορεί να εκφράσει αυτά που η ίδια η κατάσταση θέτει και απαιτεί. Ακόμα περισσότερο, δεν φαίνεται να ξεφεύγει από κλασικές πλέον προσπάθειες στο χώρο του ΠΑΣΟΚ -που παρά τους όρκους- δεν ξεκολλούσαν από τον χώρο αυτό και επέστρεφαν σε αυτόν ταπεινωμένοι και υποταγμένοι πλήρως. Αυτές οι διαφοροποιήσεις λειτούργησαν ως αναχώματα, για να εμποδίσουν, τελικά, να υπάρξουν πραγματικές και ουσιαστικές συναντήσεις του λαϊκού στοιχείου.

Ο στόχος του ΣΥΡΙΖΑ και η ανάγκη του Μετώπου
Αφού στην αρχή τονίσαμε ότι χρειάζονται εκτιμήσεις, να επιχειρήσουμε μία θέση: Ο ΣΥΡΙΖΑ σωστά το 2008 έθεσε ως στόχο μια μεγάλη αλλαγή στην πολιτική και οικονομική ζωή του τόπου, μέσω μιας νέας πολιτικής και κοινωνικής πλειοψηφίας με επίκεντρο την Ριζοσπαστική Αριστερά. Η θέση αυτή, μαζί με την ιδιότυπη εξορία του Α. Αλαβάνου από το πολιτικό προσκήνιο, αποσύρθηκε και ξεχάστηκε. Η θέση αυτή υπονοούσε και ρητά έλεγε πως η Αριστερά πρέπει να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο και να πρωτοστατήσει σε μια μεγάλη πολιτική και κοινωνική αλλαγή. Αυτή η αλλαγή προϋπόθετε τρεις σειρές ζητημάτων: α) την ήττα του δικομματισμού και την ανάδειξη ενός μαζικού και φερέγγυου αριστερού πόλου στην πολιτική ζωή, β) άρα την ανατροπή της κεντροαριστερής ισορροπίας που κρατούσε την Αριστερά στο ρόλο του φτωχού συγγενή και γ) συνεπή αντικυβερνητικό αγώνα.
Με την είσοδο στην μετά-ΔΝΤ εποχή, η θέση αυτή εμπλουτίζεται (και με βάση την πείρα των αγώνων) στην αναγκαιότητα δημιουργίας του Μετώπου που θα ανατρέψει το φαύλο πολιτικό σύστημα, θα εγγυηθεί τις ελάχιστες λαϊκές απαιτήσεις και ανάγκες, θα προωθήσει την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Ένα Μέτωπο που -λίγο ή πολύ- θα προωθήσει μια πολιτική και οικονομική διέξοδο για τη χώρα και το λαό.
Οι εξελίξεις στον ΣΥΝ (και η κρίση του ΣΥΡΙΖΑ) απομακρύνουν, προς το παρόν, τη συγκέντρωση όρων για απάντηση αυτών των απαιτήσεων. Η πιθανή επανένταξη του ΣΥΝ στην «κεντροαριστερή ισορροπία» θα είναι μια αρνητική εξέλιξη για την Αριστερά της χώρας.