Κοινωνικό Συμβόλαιο; Καπούτ!

Κατά γενική ομολογία μετά το 1974 συμφωνήθηκε στη χώρα ένα μεγάλο (σε διάρκεια) και ισχυρό (σε δομικό συντελεστή) κοινωνικό συμβόλαιο. Οι από πάνω, οι πλούσιοι, οι λίγοι, οι έχοντες και κατέχοντες, όπως θέλετε πείτε τους, σύναψαν μια επιβλητική συμφωνία με τα μικρά και μεσαία στρώματα, με τους εμποροβιοτέχνες και τους δημόσιους λειτουργούς και άλλες ομάδες. Αυτή η συμφωνία διατηρήθηκε ως τις μέρες μας με αρκετά συμπαγή τρόπο και παρά τα διάφορα ταρακουνήματα, αναπόφευκτα μέσα σε 3-4 δεκαετίες, κατόρθωσε να συντηρήσει την υπάρχουσα κοινωνική ισορροπία, με κάποιες θυσίες βέβαια (βλ. παρακάτω).

Το κλειδί, ο συνδετικός κρίκος αυτής της “ιερής” συμφωνίας ήταν αναμφίβολα και τελεσίδικα το κίνημα του Πα.Σο.Κ. και σε ρόλο δευτεραγωνιστή η Ν.Δ. Από το χώρο των συνδικάτων ως τα ανώτατα στρώματα των κρατικών θεσμών, από τη Βουλή ως κάθε δημοτικό διαμέρισμα, οι δύο πολιτικές δυνάμεις εξουσίας τρύπωσαν σαν το νερό σε κάθε χαραμάδα της κοινωνικής και πολιτικής ζωής και σε δεύτερο χρόνο διάβρωσαν ό,τι ζωντανό υπήρχε. Σχημάτισαν ένα έλος όπου μόνο οι γλοιώδεις οργανισμοί μπορούν να διατρέξουν. Και το ερώτημα είναι, αυτό το κοινωνικό συμβόλαιο ήταν τουλάχιστον θετικό για τα μικρομεσαία στρώματα, άξιζε τον κόπο; Η απάντηση είναι όχι, ασφαλώς όχι.

Το συμβόλαιο αυτό ήταν εξαρχής ένα κάλπικο συμβόλαιο. Ήταν η εξαγορά συνειδήσεων και εκμαυλισμού ανθρώπων, ήταν φρούδες ελπίδες για ένα πιο δίκαιο κράτος με προνόμια για όλους σχεδόν, ήταν θυσία στο βρώμικο βωμό των μεγάλων ιδεών (Ολυμπιακοί αγώνες κ.α.), ήταν χειραγώγηση και ύπνωση της ριζοσπαστικής γενιάς του Πολυτεχνείου, ήταν αλλοτρίωση και μιζέρια του νεόπλουτου Έλληνα (πλούτος που επιστρέφεται πάραυτα και σοκαριστικά), ήταν η βίαιη καταστροφή του φυσικού πλούτου (φωτιές κ.α.) και όποιας πολιτιστικής ικμάδας, ήταν η αμερικανοποίηση της κουλτούρας, των εθίμων, της ζωής, ήταν η παραγωγή μιας αντιπαραγωγικής και παρασιτικής οικονομίας, ήταν το ξεπούλημα όλων των υποδομών της χώρας (αεροδρόμια, λιμάνια, ΟΤΕ, κ.α.), ήταν η τύφλωση του μέσου πολίτη και η αδυναμία να δει την Ελλάδα που υποφέρει, τον εργάτη που εξοντώνεται, την αγροτιά που σβήνει, ήταν η επικράτηση αποπροσανατολιστικών "ιδανικών" όπως ο ρατσισμός και το αλληλοφάγωμα. Κι όλα αυτά για ένα εξοχικό που δεσμεύεται εν μια νυκτί ή μια δουλειά μόνιμη και αξιοπρεπή που καταντάει ευλύγιστη και μαύρη, για ένα αδειανό πουκάμισο, για μιαν Ελένη; Κι έπειτα;

Σήμερα, με την παράδοση των κλειδιών της χώρας στο Δ.Ν.Τ. και την Ε.Ε., με τη βαρύγδουπη κατακρήμνιση του ασφαλιστικού και των εργασιακών κατακτήσεων, με τη διάλυση σχολείων και νοσοκομείων, με την έκρηξη της φτώχειας και της ανεργίας, με την πολιτισμική ισοπέδωση, μπορούμε να είμαστε καταφατικοί: το κοινωνικό συμβόλαιο που κρατούσε την ισορροπία στη χώρα καταργήθηκε, καταλύθηκε, αποτελείωσε. Δεν μπορούν άλλο, δεν θέλουμε άλλο.

Και τώρα τι, αναρωτιέται σύσσωμη η ελληνική κοινωνία; Τώρα, λοιπόν, είναι η κατάλληλη στιγμή για τη σύναψη μιας νέας συμφωνίας. Μόνο που πρέπει να αντιστραφεί η πυραμίδα, οι από κάτω, οι φτωχοί, οι πολλοί, οι μη έχοντες και κατέχοντες, όπως θέλετε πείτε τους, πρέπει να βρουν έναν τρόπο να αλλάξουν τη ζωή τους και να βγουν απ΄το αδιέξοδό τους. Η διαδικασία αυτή, σίγουρα δύσβατη, έχει τουλάχιστον δύο επίπεδα.

Το ένα είναι μια κοινωνική ώσμωση, μια κοινωνική ζύμωση που θα παράξει χιλιάδες μικρές και μεγάλες συμμαχίες, ενώσεις, ομαδοποιήσεις, που θα δώσει χιλιάδες μικρές και μεγάλες μάχες, αντιστάσεις, απαντήσεις, που θα πετύχει χιλιάδες μικρούς και μεγάλους στόχους, σκοπούς, όρους, σε τοπικό, περιφερειακό, κεντρικό πεδίο.

Και το δεύτερο είναι μια πολιτική σύνθεση που θα εκφράσει πραγματικά το φτωχό, τον άνεργο, τη μητέρα, τον παραπληγικό, το παιδί του μετανάστη, το μετανάστη, τον μπακάλη της γειτονιάς, το σπουδαστή, τη μαθήτρια που δυσκολεύεται και όχι το Δ.Ν.Τ., την Ε.Ε., το Γιώργο Παπανδρέου, την Ντόρα, τον Όλι Ρεν, τη Μέρκελ, το Σαρκοζί, τον Μπόμπολα, το Λάτση, τα Carrefour, τη BP ή τη Siemens.

Δύο διαφορετικοί κόσμοι δεν μπορούν να πηγαίνουν για πάντα παρέα. Η ιστορία είναι εδώ και απαιτεί μια μεγάλη κοινωνική και πολιτική αλλαγή. Να η ευκαιρία!