Η Δεξιά και η στροφή

 Ο μοναδικός Δημητρης Σεβαστάκης, από την Αυγή της Κυριακής.

 

Η Δεξιά και η στροφή

 

Ημερομηνία δημοσίευσης: 27/01/2013

Του Δημήτρη Α. Σεβαστάκη*

Οι κυβερνητικοί αρχαϊσμοί που έκθαμβοι βλέπουμε -κατατρομοκράτηση, πρωτόγονη επικοινωνιακή επιθετικότητα, τιμωρητική και εκδικητική εκπτώχευση, διάτμηση του δικαίου και κάθε κανονιστικής σταθεράς - δεν μπορούν να απαντηθούν με αντίστροφους αρχαϊσμούς και σπάταλες ρητορικές πομφόλυγες

Οι σκηνοθετικές πλειοδοσίες του κ. Κεδίκογλου νομίζω εκφράζουν κάτι πιο σύνθετο από την ιδιοσυγκρασία του. Πέρα από το αν μεταχειρίζεται χοντροκομμένα τεχνικές μοντάζ, στρέβλωσης του αντίπαλου λόγου, πέρα από την άτεχνη αδημονία να παράγει επιχειρήματα όταν δεν τα διαθέτει, φαίνεται ότι εκφράζει τη ραγδαία μετατόπιση της Νέας Δημοκρατίας από τον Κεντροδεξιό χώρο στον χώρο της ριζοσπαστικής Δεξιάς, της ΕΡΕ. Φαίνεται δηλαδή ότι σε κάποιο τμήμα της παράταξης, μαζί με τον εγκλωβισμό στο θνησιγενές μνημονιακό μπλοκ, συντελείται και η εκκρεμής συμφιλίωση με την ίδια την επαεννοιολόγηση της Δεξιάς. Ως οργανικό μέρος της μνημονιακής επιλογής και όχι ως ιδεοληπτική αναπόληση, συγκροτείται ένα είδος αμυντικής, ηθικής αποκατάστασης της έννοιας της Δεξιάς.
Είναι γνωστό ότι μεταδικτατορικά η Νέα Δημοκρατία πολιτεύτηκε έχοντας στο εσωτερικό της δύο αντίδρομες ροπές. Μία ενοχική και μία (συνεπακόλουθη και αντίθετη) μεσσιανική. Πολιτεύτηκε από τη μία με τη βαριά κληρονομιά της παρακρατικής προϊστορίας και του πολεμικού αντικομμουνισμού και από την άλλη με την προσωπολατρική προσήλωση στον Κωνσταντίνο Καραμανλή ανακαινισμένο με τη στρατηγική της ευρωπαϊκής ιδέας, του κεντρικού, δηλαδή, μεταπολιτευτικού επίδικου. Ο λόγος της Ν.Δ. ενσωματώθηκε στη διπλή θηλιά που τον έκανε παροδικά λειτουργικό, αλλά στρατηγικά τον αδρανοποίησε. Τα πλήθη «αποδεξιοποιούσαν» και ψήφιζαν (απελευθερωμένα) τον Καραμανλή με την ευρωπαϊκή μεταφυσική και με αυτό το ιδεολογικό σωσίβιο, τα πλήθη επανεγκαθίσταντο στην πραγματικότητα, ανανεώνοντας τη νοικοκυρίστικη ηγεμονία.
Γρήγορα, ο πολιτικά μεταμοντέρνος Ανδρέας Παπανδρέου, αφού έστησε με σχεδόν σταλινικούς όρους το κόμμα του, πήρε την παρτίδα διά του κυρίου σώματος του αριστερού λόγου. Αντιιμπεριαλισμός, εθνική ανεξαρτησία, λαϊκή κυριαρχία που βέβαια τη διέστρεψε σε ηθικοπολιτική νομιμοποίηση κάθε ευκολίας. Έτσι, εκτός από την εξουσία για λογαριασμό του καταπιεσμένου προδικτατορικού Κέντρου, ο Αντρέας κέρδισε και τη ζηλότυπη ευγνωμοσύνη κομματιού της Αριστεράς, αφού έστω και στρεβλωτικά, την επιβεβαίωσε. Όλη αυτή η περιπλοκή απορρύθμισε κάθε υπόλειμμα δεξιού ιδεολογισμού. Θυμάμαι την ορμητική καχεξία της αμήχανης περιόδου Ράλλη, Αβέρωφ και την τεράστια υστέρηση. Ήταν αργά. Τα ιδιοτελή πλήθη των νοικοκυραίων είχαν βρει άλλο όχημα, αυτό του Αντρέα, για την ηγεμονική κάρπωση.
Η Δεξιά θεωρούσε ότι αίτιο των ηττών ήταν η «δεξιότητα» και γι' αυτό συνέχιζε τις άοκνες προσπάθειες «αποδεξιοποίησης». Το 1989, με την επένδυση στην αμφίσημη μητσοτακική πολιτική ευχέρεια, κατάφερε για λίγο την ανάκτηση. Όμως το προσαρμοστικό ΠΑΣΟΚ εισήγαγε την ευφυέστερη και πιο ταλαντούχα σημιτική νεοδεξιά που συνδύαζε τον σοσιαλίζοντα ευπρεπισμό με σοβαρά πυκνώματα νεοφιλελευθερισμού και στροφής στην οικονομία των πιστωτικών αφηγημάτων (χρηματιστήρια, Ολυμπιάδες κ.λπ.). Ο Σημίτης και το κληροδότημά του εμπλουτίστηκαν με τον Καραμανλή τον νεότερο, που ήταν ένα μείγμα λαϊκού τύπου καλής οικογενείας, κεντροδεξιού χωρίς συμπλέγματα προς τις ρητορικές της Αριστεράς και του ΠΑΣΟΚ. Ο Προκόπης Παυλόπουλος π.χ. είναι από τα εξαιρετικά στελέχη της καραμανλικής τεχνοτροπίας, με σύνθετο και λόγιο ιδεολογικό φορτίο.
Αυτή η πλευρά της κεντροδεξιάς φρόνησης που καλλιεργήθηκε στις ζώνες του μεταπολιτευτικού καραμανλισμού και που διακρίθηκε για μια αρκετά αναπτυγμένη κουλτούρα δημοκρατικού και κοινοβουλευτικού βάθους, θεωρούνταν πλαδαρή από πολλούς σκληρούς και δεν αφομοιώθηκε. Η ήττα του 2009, η μνημονιακή αιχμαλωσία ολόκληρης της χώρας από τον Γ. Παπανδρέου και η πολιτισμική γιούργια του νεοφιλελεύθερου παρακράτους που ο τελευταίος θέσμισε ήταν φυσικό, εκτός όλων των άλλων, να συντρίψει τις αστικοφιλελεύθερες πλευρές του καραμανλισμού και να σπρώξει το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας δεξιά.
Η στροφή δεξιά γίνεται άγαρμπα και συνεπάγεται νομιμοποίηση της προϊστορίας και των καταπιεσμένων αναφορών. Η νέα μετακαραμανλική «Νέα Δημοκρατία» (παιδί του Γιώργου και αυτή) πιάνεται από τα έγκατα της προϊστορίας της, αφού δεν μπορεί να συγκροτήσει πολιτική παραγωγή. Τεχνικές Κουτσόγιωργα και Λαλιώτη στην επικοινωνία, τεχνικές “ερετζή” στην καθημερινή πράξη, εξαχρειώνουν μια ούτως ή άλλως ανεπαρκή πολιτική σκηνή, αναπαράγουν πολλαπλασιαστικά τα παραγωγικά και πολιτικά αδιέξοδα. Οι κυβερνητικοί αρχαϊσμοί που έκθαμβοι βλέπουμε -κατατρομοκράτηση, πρωτόγονη επικοινωνιακή επιθετικότητα, τιμωρητική και εκδικητική εκπτώχευση, διάτμηση του δικαίου και κάθε κανονιστικής σταθεράς - δεν μπορούν να απαντηθούν με αντίστροφους αρχαϊσμούς και σπάταλες ρητορικές πομφόλυγες. Ο μακρότατος μετεμφύλιος δίδαξε στην Αριστερά ότι η σύγκρουση πρέπει να είναι ευλύγιστα πολυεπίπεδη, διαρκής, με αναγωγές στο δίκαιο και τις αστικές δομές, με ποικίλα πολιτικά εργαλεία και όχι σύγκρουση αδέξια μετωπική και χειρονομιακή. Νομίζω σε μια τέτοια αναλυτική πρέπει ο αριστερός να σταθμίσει έναν νέο πραγματιστικό λειτουργισμό, ο οποίος θα συνθέσει την νέα, δύσκολη και επείγουσα ανατροπή. (Θα συνεχίσω στο επόμενο, αν δεν με διακόψει η πραγματικότητα).

* Ο Δημήτρης Α. Σεβαστάκης είναι ζωγράφος, αναπλ. καθηγητής ΕΜΠ dsevastakis@arch.ntua.fr