Σχολικοί κανονισμοί και δημοκρατική διοίκηση στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

Στην Α. Διαμαντοπούλου στάλθηκε το παρακάτω κείμενο από τον Συνήγορο του Παιδιού ενώ εκκρεμεί και συνάντηση μαζί της. Αφορά τα δικαιώματα των μαθητών στο σχολείο και έχει ενδιαφέρον:

«Σχολικοί κανονισμοί και δημοκρατική διοίκηση στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση»

Περίληψη του κειμένου που στάλθηκε στο Υπουργείο Παιδείας

Ο Συνήγορος του Παιδιού απέστειλε στις 20.10.2009 προς το Υπουργείο Παιδείας κείμενο παρατηρήσεων και προτάσεών του με θέμα «Σχολικοί κανονισμοί και δημοκρατική διοίκηση στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση». Στο κείμενο αυτό συνοψίζονται οι διαπιστώσεις του Συνηγόρου του Παιδιού για το θέμα αυτό, ύστερα από 6 χρόνια λειτουργίας του, επισκέψεις και συναντήσεις του με μαθητές και εκπαιδευτικούς σε περισσότερα από 200 σχολεία, χειρισμό εκατοντάδων υποθέσεων σχετικών με την εκπαίδευση και ειδικές συζητήσεις με μαθητές διαφορετικών σχολείων, ιδίως στη διάρκεια του 2009, οπότε λειτούργησαν για πρώτη φορά η Ομάδα και η Κοινότητα Εφήβων Συμβούλων.

Στο κείμενο αυτό ο Συνήγορος επισημαίνει μεταξύ άλλων ότι:

- Οι κανόνες που ισχύουν στα σχολεία συχνά δεν είναι ξεκάθαροι στους μαθητές.

- Σε όσα σχολεία έχει συνταχθεί σχολικός κανονισμός, αυτός συνήθως επιβάλλεται από τη διεύθυνση, χωρίς να έχει προηγηθεί ουσιαστικός διάλογος με τους μαθητές.

- Οι κανονισμοί αναφέρονται κυρίως στις υποχρεώσεις των μαθητών και όχι στα δικαιώματά τους ή στα αντίστοιχα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των καθηγητών.

- Η γνώμη των μαθητών για θέματα που τους αφορούν, δεν ακούγεται συστηματικά.

- Οι ποινές επιβάλλονται στους μαθητές πολλές φορές υπερβολικά, χωρίς να έχουν προηγηθεί προειδοποιήσεις ή άλλα παιδαγωγικά μέτρα, και με τρόπο που δημιουργεί στα παιδιά την αίσθηση της αδικίας ή της αυθαιρεσίας.

- Στους εκπαιδευτικούς που παραβαίνουν αντίστοιχους κανόνες (συμπεριφοράς, χρήσης κινητών, καπνίσματος κλπ.) δεν φαίνεται να επιβάλλονται κυρώσεις.

- Οι εκπαιδευτικοί δεν υποστηρίζονται ούτε επιμορφώνονται σχετικά με τις παιδαγωγικές μεθόδους, που είναι σκόπιμο να χρησιμοποιούν για τη συμμόρφωση των μαθητών και την εξασφάλιση της καλής λειτουργίας του μαθήματός τους και της σχολικής ζωής γενικότερα.

Στο κείμενο καταγράφονται επίσης συνοπτικά οι απόψεις που διατύπωσαν οι μαθητές κατά τις επισκέψεις του Συνηγόρου του Παιδιού σε σχολεία, στη διάρκεια των «Ημερών Διαλόγου» και στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της Ομάδας Εφήβων Συμβούλων.

Βασισμένος στη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, την υπόλοιπη εθνική νομοθεσία αλλά και τις συστάσεις – προτροπές του Συμβουλίου της Ευρώπης, ο Συνήγορος του Παιδιού προτείνει προς το Υπουργείο Παιδείας:

- Να ρυθμίσει με νόμο την υποχρέωση των σχολείων να συντάσσουν σχολικό κανονισμό προκειμένου να υπάρχουν εξαρχής σαφείς και γνωστοί σε όλους κανόνες που να ρυθμίζουν τη σχολική ζωή.

- Να δώσει κατευθύνσεις στους διευθυντές σχολείων και τους εκπαιδευτικούς για το πιθανό περιεχόμενο των σχολικών κανονισμών και για τον τρόπο με τον οποίο θα εξασφαλιστεί η συμμετοχή των μαθητών στην διαμόρφωση και την εφαρμογή τους.

- Να προβλέψει τη διαδικασία ψήφισης του σχολικού κανονισμού με ισότιμη συμμετοχή στις αποφάσεις των τριών μερών της εκπαιδευτικής κοινότητας (εκπαιδευτικών, γονέων, μαθητών).

- Να προβλέψει ότι στο ξεκίνημα κάθε σχολικής χρονιάς θα αφιερώνονται σε όλες τις τάξεις των σχολείων ώρες συζήτησης για τον σχολικό κανονισμό και τον ρόλο των μαθητών στη διαμόρφωση και εφαρμογή του, όπως και για τη λειτουργία των μαθητικών κοινοτήτων.

- Να προβλέψει τη διαδικασία υποβολής παραπόνων από μαθητές για την παραβίαση του σχολικού κανονισμού, σε ανεξάρτητο φορέα, όταν θεωρούν ότι η διεύθυνση του σχολείου τους δεν λαμβάνει τα μέτρα που χρειάζονται.

- Να επιμορφώσει τους εκπαιδευτικούς σε θέματα δημοκρατικής σχολικής διοίκησης και συμμετοχής των μαθητών στη λήψη αποφάσεων.